โรงเรียนเขวาไร่ศึกษา เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาประจำตำบล สังกัดกรมสามัญศึกษากระทรวงศึกษาธิการ ตั้งอยู่ในที่สารธารณประโยชน์ของหมู่บ้าน เนื้อที่ประมาณ 25 ไร่ แต่เนื้อที่ยังไม่พอตามมาตรฐานของกรมสามัญศึกษา จึงขอบริจาคจากชาวบ้านอีก 3 ราย คือ นางสุมาลี ศรีภูวงษ์ (ดรลา) บริจาค 9 ไร่ 60 ตารางวา นางสา บุญเพ็ง บริจาค 3 ไร่ 13 ตารางวา และนายสุข ถุงสมบัติ บริจาค 3 ไร่ 2 งาน 7 ตารางวา
รวมมีเนื้อที่ 40 ไร่ 2 งาน 80 ตารางวา
           โรงเรียนเขวาไร่ศึกษา ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งขึ้นเมื่อ วันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2519 โดยมีคณะกรรมการสภาตำบลเขวาไร่ช่วยกันรวบรวมหลักฐานต่างๆ จนได้รับอนุมัติให้เปิดโรงเรียนแห่งนี้ได้เป็นผลสำเร็จ โดยกรมสามัญศึกษาแต่งตั้งให้ นายสมคิด  บัวทัน อาจารย์ 1 ระดับ 4 โรงเรียนผดุงนารี จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งผ่านการอบรมเตรียมผู้บริหาร รุ่นที่ 13 มาดำรงตำแหน่งครูใหญ่  โดยเปิดสอนครั้งแรกมีห้องเรียน 2 ห้อง นักเรียน 95 คน  ระยะแรกที่เปิดทำการซึ่งยังไม่มีอาคารเรียนนั้น  โรงเรียนได้รับความอนุเคราะห์โรงเรียนบ้านหนองเขื่อน
ให้ใช้โรงยาวเป็นที่เรียนก่อน  ในระหว่างปิดภาคเรียน ปลายปีการศึกษา 2519 ทางโรงเรียนโดยความร่วมมือจากทั้งคณะครู-อาจารย์  ผู้ปกครองนักเรียน กรรมการสภาตำบล  ตลอดจนชาวบ้านที่มีจิตศรัทธา ได้บริจาควัสดุอุปกรณ์ต่างๆ จัดสร้างอาคารชั่วคราวหลังคามุงหญ้า ขนาด 6 ห้องเรียนและส้วม 1 หลัง (ปัจจุบันรื้อแล้ว) ขึ้นในบริเวณของโรงเรียน ตลอดจนอุปกรณ์การเรียนการสอน 
                 ในปีการศึกษา  2521 และ 2523  โรงเรียนได้รับงบประมาณก่อสร้างอาคาร  1  (แบบ 216  ค)
                 ในปีการศึกษา  2525  โรงเรียนเริ่มมีไฟฟ้าใช้ ขนาด 10 KVA
                 ในปีการศึกษา  2528 โรงเรียนได้รับอนุมัติจากกรมสามัญศึกษา  
ให้เข้าร่วมโครงการมัธยมศึกษาเพื่อพัฒนาชนบท (ม.พ.ช.2) รุ่นที่ 3  โดยได้รับการจัดสรรงบประมาณ 
ด้านอาคารสถานที่  สิ่งสาธารณูปโภค  สื่อการสอน  และจัดอบรมบุคลากรให้   ซึ่งโรงเรียนได้รับอนุมัติให้สร้างอาคารเรียนถาวร  แบบ  CS 220 B  โรงฝึกงานอุตสาหกรรม ( Imw-Ide ) โรงฝึกงานคหกรรม ( Hc-Hf )   ขยายระบบจ่ายกระแสไฟฟ้าจาก ขนาด  10 KVA. 1  เฟส 2  สาย  ขยายเป็น  50 KVA. 3 เฟส  4  สาย  ติดตั้งระบบประปาและได้รับการจัดสรรงบประมาณเพื่อจัดซื้อวัสดุครุภัณฑ์  อื่น ๆ เป็นจำนวนมาก เพื่อให้โรงเรียนมีความพร้อมที่จะพัฒนาชนบทตามนโยบายของโครงการ  ม.พ.ช. ต่อไป
          ในปีการศึกษา 2530  โรงเรียนได้เข้าร่วมโครงการขยายโอกาสทางการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนต้น  ของกรมสามัญศึกษา (ค.อมต.สศ.)  ซึ่งเป็นโครงการจัดการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นแบบให้เปล่า
 เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนที่จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ในพื้นที่ชนบทยากจนได้มีโอกาสเข้าเรียนต่อระดับมัธยมศึกษาเพิ่มมากขึ้น
          ในปีการศึกษา  2533  โรงเรียนได้เข้าร่วม  โครงการโรงเรียนมัธยมศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตและสังคม (มพชส.) รุ่นที่ 3 โดยได้รับการจัดสรรงบประมาณ  เพื่อจัดกิจกรรมพัฒนาคุณภาพชีวิตและสังคมในชนบท  ให้มีความเป็นอยู่ดีขึ้น
          ในปีการศึกษา 2534 โรงเรียนได้รับอนุมัติจากกรมสามัญศึกษา ให้เปิดสอนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย  เพิ่มขึ้นจากเดิมที่เปิดสอนเฉพาะระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
ในปีการศึกษา 2536 โรงเรียนได้รับการจัดสรรงบประมาณในการก่อสร้างอาคารเรียน แบบ 216 ล. (ปรับปรุง) จำนวน 1 หลัง  บ้านพักนักเรียนแบบ 8 คน จำนวน 2 หลัง
ในปีการศึกษา 2537 โรงเรียนได้รับการจัดสรรงบประมาณในการก่อสร้างหอประชุมแบบ 100/27  
จำนวน 1 หลัง
           ในปีการศึกษา 2540 โรงเรียนได้รับการจัดสรรงบประมาณ ในการก่อสร้างถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก
ยาว 310 เมตร และในการปรับปรุงระบบไฟฟ้า จากขนาด 50 KVA เป็นขนาด 100 KVA 3 เฟส
ในปี 2553 และปี 2555  คณะศิษย์เก่า ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ได้ร่วมกันทอดผ้าป่าสามัคคีเพื่อสร้างอาคาร ICT ขนาด 10 x 28 เมตร 2 ชั้น ใต้ถุนสูง จำนวน 1 หลัง ราคา 450,000,000 บาท
ในปี 2559 - 2560 คณะศิษย์เก่า ครู นักเรียน และผู้ปกครอง ได้ร่วมกันทอดผ้าป่าสามัคคีเพื่อสร้างอาคารโดมเอนกประสงค์ขนาด 30 x 58  เมตร  จำนวน  1 หลัง  ราคา  3,800,000  บาท
            นอกจากนี้  ทางโรงเรียนยังได้รับความอนุเคราะห์จาก  ผู้ปกครองนักเรียน  ตลอดจนผู้มีจิตศรัทธาได้
อุทิศทั้งกำลังกายกำลังใจ  และกำลังทรัพย์  เพื่อสนับสนุนทางโรงเรียนให้เจริญเติบโต ดังที่ท่านได้เห็นในปัจจุบัน
ทำเนียบผู้บริหารโรงเรียนเขวาไร่ศึกษา
          1. นายสมคิด บัวทัน กศ.บ.(ชีววิทยา)  ครูใหญ่ 1 มิถุนายน 2519 - 28 มิถุนายน  2522 
                                                                 อาจารย์ใหญ่ 20 มิถุนายน 2522 - 20 มีนาคม  2532  
                                                                 ผู้อำนวยการ 30 มีนาคม 2537 - 7 ตุลาคม 2534
          2. นายชูเกียรติ ทองอาสน์ กศ.บ. (ภาษาไทย)   ผู้อำนวยการ 7 ตุลาคม 2534 - 1 สิงหาคม 2537
          3. นายประพันธ์ ภาภิรมย์ กศ.ม. (บริหารการศึกษา) ผู้อำนวยการ 7 พฤศจิกายน 2537 - 24 พฤศจิกายน 2541
          4. นายนิรุตติ์ พลโคตร กศ.บ. (ภูมิศาสตร์)  ผู้อำนวยการ 8 ธันวาคม  2541-20  มกราคม 2543
          5. นายประวัติ เดไปวา วท.ม. (เคมี)           ผู้อำนวยการ 27 มกราคม  2543 -10  ธันวาคม 2545
          6. นายสมคิด  บัวทัน  กศ.บ. (ชีววิทยา)     ผู้อำนวยการ 20 มกราคม  2546 -30  กันยายน 2550
          7. นายพงษ์ศักดิ์ ถวิลไพร กศ.ม. (ไทยคดีศึกษา) ป.บัณฑิต (บริหารการศึกษา)   
                                                               ผู้อำนวยการ 27 ธันวาคม 2550 - 17 ธันวาคม 2555
          8.  นายประเทือง  พลเสนา  ศษ.ม. (การบริหารการศึกษา) น.บ. (นิติศาสตร์)       
                                                               ผู้อำนวยการ 3  มกราคม 2556 - 10 ธันวาคม 2558  
          9.  นายสมทรัพย์  ภูโสดา ศษ.ม. (การบริหารการศึกษา) ศษ.บ (บริหารการศึกษา)
                                                               ผู้อำนวยการ 11 ธันวาคม  2558 – 31 ตุลาคม 2561 
          10. นายจิระศักดิ์  ปราณีนิจ ศษ.ม. (การบริหารการศึกษา)
                                                               ผู้อำนวยการ 1 พฤศจิกายน 2561 – 31 กันยายน 2564 
          11. นายสงกรานต์  อุดทารุณ ศษ.ม. (การบริหารการศึกษา)
                                                                ผู้อำนวยการ 1 ตุลาคม 2564 – ปัจจุบัน